Factsheet Hoe divers is de Nederlandse samenleving?

De samenstelling van de bevolking van Nederland is de afgelopen decennia aanzienlijk veranderd, en die ontwikkeling gaat door. Deze verandering betreft niet alleen demografische veranderingen, zoals groei en krimp, vergrijzing en vergroening, maar ook de mate en aard van diversiteit. Dat laatste staat centraal in deze factsheet.

Door migratie is een diverse samenleving ontstaan. Ongeveer een kwart van de bevolking in Nederland heeft momenteel een – eerste of tweede generatie – migratieachtergrond. Hoewel de migratie tegenwoordig vooral uit Oost-Europa komt, heeft het merendeel van de migranten in ons land (nog) een achtergrond uit een traditioneel migratieland. Door veranderingen in migratiepatronen zal de samenstelling van de bevolking er in de toekomst naar verwachting anders uitzien. Het aandeel van migranten uit Oost-Europa, de arbeids- en studiemigratie uit landen buiten de EU en asielmigratie neemt naar verwachting toe. De vijftien meest diverse gemeenten in Nederland zijn grote steden in Noord- en Zuid-Holland, of een voorstad van een van deze steden. De mate van diversiteit en de herkomstgroepen waaruit de verscheidenheid is opgebouwd, verschilt echter sterk per gemeente. 

Een andere manier om naar diversiteit te kijken is  naar de mate waarin burgers over verschillende vormen van kapitaal beschikken. In eerdere SCP-studies worden zeven groepen in onze samenleving onderscheiden: de werkende bovenlaag, jongere kansrijken, rentenierende bovenlaag, werkende middengroep, laagopgeleide gepensioneerden, onzekere werkenden en het precariaat. Van de onderscheiden groepen beschikt de gevestigde bovenlaag over het meeste kapitaal. Zij hebben relatief het vaakst een opleiding in het hoger onderwijs afgerond, hebben samen met de rentenierende bovenlaag de hoogste inkomens en vermogens, hebben veel persoonlijk kapitaal, en een uitgebreid sociaal en instrumenteel netwerk. De groepen met het minste kapitaal zijn de laagopgeleide gepensioneerden, onzekere werkenden, en met name het precariaat. Het precariaat beschikt van alle groepen het vaakst niet over een startkwalificatie, heeft verhoudingsgewijs vaker gezondheidsproblemen, heeft geringe digitale vaardigheden en een slechte beheersing van het Engels. Burgers die tot deze groep worden gerekend, beschikken bovendien nauwelijks over een instrumenteel sociaal netwerk. 
 

Gebruikte databestanden

• Statline (CBS)