Verlengen vitaliteit draagt bij aan uitstel van zware zorg ouderen
Uit een gezamenlijke studie van het Amsterdam UMC en het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat er factoren zijn die kunnen helpen om het moment uit te stellen waarop ouderen afhankelijk worden van zorg. Deze factoren zijn een actief leven en het blijven sporten en bewegen.
In de studie is gekeken naar twee zogenaamde kantelmomenten in het leven van ouderen: ten eerste het moment waarop ouderen afhankelijk worden van anderen bij dagelijkse activiteiten als aankleden en wassen, en daarnaast het moment waarop ouderen afhankelijk worden van intensieve thuiszorg en verpleeghuiszorg.
Actief leven
Het eerste kantelmoment waarop ouderen afhankelijk worden bij dagelijkse activiteiten kan worden uitgesteld door een actief leven, zoals sporten en bewegen en het doen van betaald werk en vrijwilligerswerk. Uit het onderzoek blijkt dat dit kantelmoment bij mensen met een theoretisch opleidingsniveau en een hoger inkomen vaak later plaatsvindt. Zij hebben gemiddeld – ook gedurende hun leven - een gezondere leefstijl. Mensen met chronische ziekten en depressieve gevoelens hebben juist meer kans dat ze eerder afhankelijk worden van anderen bij dagelijkse activiteiten. Ook eenzaamheid vergroot de kans op afhankelijkheid; het hebben van een groter sociaal netwerk en meer jaren opleiding kan er voor zorgen dat het kantelpunt wordt uitgesteld
Gezondheid en eenzaamheid van invloed
Het tweede kantelmoment, het moment dat mensen afhankelijk worden van zorg, wordt met name bepaald door cognitieve aandoeningen zoals dementie en chronische aandoeningen die ernstige fysieke beperkingen tot gevolg hebben. Bij mensen met een partner treedt dit kantelmoment gemiddeld later op. Activiteiten die zware zorg uitstellen zijn sporten en bewegen.
Ook bij dit tweede kantelmoment speelt eenzaamheid een rol: het vergroot de kans dat mensen zorgafhankelijk worden. Dit effect hangt samen met een klein sociaal netwerken minder jaren opleiding.
Ouderen faciliteren
De resultaten van deze studie geven aan dat het belangrijk is om ouderen te faciliteren om de afhankelijkheid van zorg uit te stellen. Bijvoorbeeld door ontmoetingsplaatsen voor ouderen te creëren, zoals buurthuizen en culturele centra en door aandacht te hebben voor dementievriendelijke omgevingen. Dit bevordert de mobiliteit en activiteiten buitenshuis van mensen met beperkingen. Ook kan de overheid sportdeelname bevorderen door beweegprogramma’s voor ouderen, en door mentale gezondheidsbeleidsinterventies inzetten die ouderen leren om te gaan met negatieve emoties en stemmingen. Het is belangrijk om bij de ontwikkeling van beleid aandacht te hebben voor twee specifieke risicogroepen: mensen met langdurige fysieke en/of cognitieve beperkingen en ziekten en mensen uit lage inkomensgroepen.
Data van 5000 ouderen
Met het WPHZ-model (Welbevinden, Participatie, Hulpbronnen, Zorggebruik) en data van het LASA-panel zijn de levenslopen van 5.000 ouderen over een periode van meer dan 30 jaar geanalyseerd.
Publicatie
Klik hier om de publicatie Verlenging van vitaliteit en uitstel van zware zorg in een verouderende samenleving te downloaden.