De toekomst in meervoud – een verkenning
Hoe zou de Nederlandse samenleving er in 2050 uit kunnen zien? En wat zouden daarvan de gevolgen zijn voor de relatie tussen beleid en burgers? Dat zijn geen kleine vragen. Daarop volgen in deze publicatie dan ook geen sluitende antwoorden. Wel doen we een allereerste aanzet om gedachten over de toekomst, en indirect ook over het heden, aan te scherpen. In tegenstelling tot de meeste publicaties van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) is dit stuk niet gebaseerd op empirisch onderzoek, een wetenschappelijke methodiek of een uitgebreide literatuurstudie. Het is een gedachtenexercitie, bedoeld om een gesprek te initiëren over hoe burgers en beleid zich in de toekomst tot elkaar zouden kunnen verhouden.
Deze verkenning illustreert het perspectief achter één van de zeven onderzoeksprogramma’s van het SCP: Beleidsvisies, Burgervisies en Gedragingen. Dit programma onderzoekt welke visies achter beleid liggen en hoe die zich verhouden tot de visies en het gedrag van burgers. Met deze toekomstverkenning hebben we de thema’s uit ons programma’s ingekleurd, uitvergroot en doorgetrokken naar de toekomst. Hiermee illustreren we waarom de verhouding tussen beleid- en burgervisies ertoe doet.
We schetsen vier mogelijke beelden van Nederland in 2050, gebaseerd op ontwikkelingen in informatiestromen en sociale cohesie: Diversiteit troef, Hegemonie van het midden, Zuilen 2.0 en Zwermen. Met deze verkenning hopen we een impuls te geven aan gesprekken en discussies over strategisch beleid. En het denken over het burgerperspectief in beleid verder te brengen.
Bij vragen neem contact op met de auteurs: Anne Roeters en Andries van den Broek.