Veel jongeren in Nederland zijn tevreden met hun leven en kijken optimistisch naar hun toekomst. Toch staat het mentale welzijn van een deel van de jongeren al jaren onder druk. Veel jongeren ervaren stress, prestatiedruk en psychische klachten, vooral meisjes en jonge vrouwen. Dat blijkt uit twee onderzoeken van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) die vandaag verschijnen. Het SCP roept de politiek op om met een integrale, langdurige aanpak te investeren in de veerkracht van jongeren. Daarnaast moeten jongeren structureel een stem krijgen bij de ontwikkeling van beleid dat hen raakt.
Beeld: © ANP Foto
ANP Foto
Rol van ouders, scholen en samenleving
Waar Nederlandse jongeren 15 tot 20 jaar geleden relatief het meest gelukkig waren, behoren zij nu tot de leeftijdsgroep die het minst gelukkig en tevreden is. Eén van de oorzaken is stress, onder meer door prestatiedruk van ouders, school en de maatschappij. Qua mentale gezondheid gaat het vooral minder goed met meisjes en jonge vrouwen, maar ook met jongeren die langdurig ziek zijn, lhbtiq-jongeren en jonge mantelzorgers.
De onderzoeken ‘Naar een toekomst die jongeren toekomt’ en ‘Jong en veerkrachtig’ laten zien dat veel jongeren optimistisch zijn over hun toekomst. Wel maken ze zich zorgen of ze een woning kunnen vinden, over de ontwikkeling van de welvaart in ons land en de geopolitieke spanningen. Daarnaast geven jongeren aan dat ze zorgen hebben over de gevolgen van klimaatverandering voor hun (nabije) toekomst en die van Nederland, maar ook over discriminatie en racisme, en de kansenongelijkheid die zij in de samenleving zien.
Steun thuis en op school
Het SCP concludeert dat jongeren baat hebben bij een stevige (thuis)basis. Vooral de steun van ouders is cruciaal voor de veerkracht en het welbevinden van jongeren. Jongeren die zich gesteund voelen, hebben aantoonbaar meer veerkracht en een beter mentaal welzijn. Ook scholen kunnen bijdragen door een veilig klimaat te scheppen, (meer) oog te hebben voor de pedagogische rol van leraren en mentoren, de samenwerking met ouders te zoeken en aandacht te hebben voor veerkracht-vaardigheden zoals stressregulatie. Daarnaast kunnen sport, cultuur en vormen van maatschappelijke participatie (zoals onder meer vrijwilligerswerk) jongeren helpen om zich verbonden te voelen met de samenleving.
Geef jongeren structureel een stem
Om de veerkracht van jongeren te versterken, is volgens het SCP een lange termijn, integrale aanpak nodig, waarbij verschillende ministeries samenwerken en beleid systematisch wordt getoetst op de gevolgen voor jongeren. Daarbij moeten jongeren niet pas achteraf betrokken worden bij plannen, maar vanaf het begin aan tafel zitten bij de ontwikkeling van beleid. Dat kan onder meer door de Nationale Jeugdstrategie te verankeren in de wet, door brede jongerenparticipatie en een generatietoets bij beleid.
“Er komen betere plannen als jongeren direct betrokken zijn. En dat versterkt ook hun grip op de toekomst,” aldus Karen van Oudenhoven, directeur van het SCP.
Oproep SCP sluit aan bij verkenning SER Jongerenplatform
De aanbevelingen van het SCP sluiten nauw aan bij de verkenning ’t Tij keren' van het SER Jongerenplatform die gelijktijdig verschijnt. Alle publicaties laten zien dat investeren in jongeren niet alleen nodig is voor hun welzijn, maar ook voor de brede welvaart van toekomstige generaties. Daarom pleit het SER Jongerenplatform, net als het SCP, voor het actief betrekken van jongeren bij het maken van beleidskeuzes.