Wat is de stemming over de maatschappij en de politiek in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober 2025? Dat is de centrale vraag in de derde update van 2025 binnen het Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB).
Het verdiepende themabericht gaat in op maatschappelijk onbehagen: het gevoel van Nederlanders dat het de verkeerde kant op gaat met het land.
Download: Burgerperspectieven Bericht 3 2025 Update Stemming
Download: Burgerperspectieven Bericht 3 2025 Thema Maatschappelijk onbehagen
Download: Codeboek LISS-panel
Auteurs: Sander Kunst, Emily Miltenburg, Josje den Ridder
Beeld: © ANP Foto
Net als in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 is de stemming over het land somber. Mensen zien achteruitgang op politiek, cultureel, economisch en moreel gebied. Ze vinden dat de politiek niet goed functioneert, de Nederlandse cultuur onder druk staat, inkomens ongelijk zijn verdeeld en dat de samenleving verhardt. Ook over de wereld zijn veel mensen somber. Zes op de tien Nederlanders vinden het moeilijk om hoopvol te zijn, onder meer door oorlogen in Gaza en Oekraïne, klimaatverandering en de onvoorspelbaarheid van presidenten als Trump en Poetin.
Mensen denken dat ze zelf weinig kunnen doen aan de maatschappelijke problemen in ons land. Zij vinden dat de politiek met oplossingen moeten komen, maar in hun ogen gebeurt dat niet of wordt niet het goede gedaan. Nederlanders hopen dat een nieuw kabinet goed gaat samenwerken om de problemen in Nederland wel op te lossen.
Gebruikte databestanden
- Nederland in Beeld
- Continu onderzoek burgerperspectieven (COB)
- COB-LISS, Centerdata