De sociale staat van Nederland 2019

Auteurs: Annemarie Wennekers, Jeroen Boelhouwer, Cretien van Campen, Jeanet Kullberg
ISBN/ISSN/anders: 978 90 377 0923 0

In De sociale staat van Nederland (SSN) staat de kwaliteit van leven van Nederlanders centraal. Sinds 2001 volgt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in deze publicatiereeks hoe het gaat met de Nederlandse bevolking en welke ontwikkelingen er zijn in de tijd.

De objectieve leefsituatie komt aan bod, maar ook hoe Nederlanders zelf vinden dat het gaat. Hoe tevreden zijn zij over verschillende aspecten van hun leven en hoe kijken ze naar de maatschappij en politiek? In deze tiende editie is er extra aandacht voor de samenhang en discrepantie tussen de feitelijke en ervaren kwaliteit van leven. Waar de gegevens dit toelieten is gekeken in hoeverre de objectieve leefsituatie van mensen overeenkomt met hun eigen waardering. Met welke groepen gaat het feitelijk goed of juist slecht en ervaren zij dit zelf ook zo? En voor wie (of op welk terrein) verschilt de feitelijke leefsituatie van hoe de betrokkenen hun leven waarderen en ervaren?

De SSN brengt voor een periode van tien jaar ontwikkelingen in kaart op verschillende levensdomeinen en maatschappelijke terreinen: publieke opinie, onderwijs, arbeid, inkomen, gezondheid, vrijetijdsbesteding, maatschappelijke participatie, sociale veiligheid en wonen. Door de trends op deze uiteenlopende thema’s in samenhang te beschrijven en ze te plaatsen in de context van algemene economische, demografische en ecologische ontwikkelingen, ontstaat een beeld van de kwaliteit van leven van de Nederlandse bevolking. Voor enkele indicatoren wordt weergegeven hoe de Nederlandse situatie zich verhoudt tot die in andere Europese landen.

In de beschrijving van ontwikkelingen in de kwaliteit van leven is er aandacht voor diverse groepen in de samenleving. De mogelijkheden, kansen en voorkeuren die mensen hebben voor de inrichting van hun leven verschillen immers en zijn gerelateerd aan onder andere hun leeftijd, geslacht en herkomst. Ook de hulpbronnen die mensen hebben (opleiding, inkomen, arbeid, gezondheid) zijn van belang. We schenken wat meer aandacht aan kwetsbare groepen, die wellicht minder dan anderen delen in de welvaart en het welzijn van Nederland. Op basis van deze informatie over sociale verschillen in de kwaliteit van leven kunnen maatschappelijke problemen en achterstanden gesignaleerd worden, ten behoeve van politiek en beleid.

Gebruikte databestanden

• Bodemgebruik in Nederland
• CBS Microdata
• Statline (CBS)
• Continu onderzoek burgerperspectieven (COB)
• Continu Vakantie Onderzoek (CBS)
• Culturele veranderingen in Nederland (CV)
• Eurobarometer (Europese Commissie)
• European Social Survey (Europese Commissie/European Science Foundation)
• Eurostat
• Gezondheidsenquête (CBS)
• Health Behaviour in School-aged Children (HBSC)
• Integrale Veiligheidsmonitor (ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK), ministerie van Justitie en CBS)
• Leefstijlmonitor (RIVM)
• Mediatijdbestedingsonderzoek (Media:Tijd)
• Nationale Enquete Arbeidsomstandigheden (NEA), CBS/TNO
• Nieuwe Statushouders in Nederland (NSN)
• SCP Leefsituatie-index (SLI)
• Tijdsbestedingsonderzoek (TBO)
• Veiligheidsmonitor (ministerie van Veiligheid en Justitie (V&J)  en het CBS)
• Vrijetijdsomnibus (VTO)
• Woononderzoek Nederland (BZK, CBS)
• Zelfstandigenenquête Arbeid

En verder registratiegegevens van uiteenlopende organisaties.

Nota Bene

Het SCP neemt deel aan het consortium ‘De Staat van Volksgezondheid en Zorg’, waarbinnen cijfers worden verzameld over volksgezondheid, zorg en maatschappelijke ondersteuning. Deze worden digitaal ontsloten via https://www.staatvenz.nl/. In de SSN wijken we soms af van de daar gebruikte cijfers, bijvoorbeeld omdat we een (andere) tijdreeks willen, (andere) uitsplitsingen of omdat andere cijfers een meer recent beeld laten zien.